Małgorzata Mirga – Tas
Małgorzata Mirga-Tas (ur. 1978) – rzeźbiarka pochodząca z rodziny osiadłych na Podhalu Romów, wcześnie sięgnęła do rodzimych romskich tradycji, również malarskich. Do tworzenia obrazów, charakteryzujących się osobistym dla niej stylem, artystka wykorzystuje technikę barwnych patchworków i często przybierają one formę parawanów, a ich treścią jest najczęściej życie codzienne jej własnej społeczności. Na Biennale w Wenecji w 2022 roku Mirga-Tas wypełniła takimi pracami Pawilon Polski, tworząc trzy równoległe fryzy obiegające ściany obiektu, które składały się w rozbudowaną opowieść związaną z historią Romów w Europie i z ich obecną sytuacją. Artystka jest też autorką zniszczonego przez wandali pomnika Pamięci o Zagładzie Romów w Borzęcinie, którego odłamane fragmenty odtworzyła w wosku – materiału mającego dla jej społeczności kultowe, symboliczne znaczenie. Jej ostatnie rzeźby odwołują się do romskich legend związanych z symboliką zwierząt (np. niedźwiedzia), a do ich realizacji zostały wykorzystane deski i sadza, tworzywo również związane z Romami.
Mirga-Tas angażuje się w projekty społeczne przeciwdziałające wykluczeniu, dyskryminacji rasowej i ksenofobii. Uczestniczyła w licznych wystawach międzynarodowych, takich jak: Biennale w Berlinie (2020), Documenta XV w Kassel (2022), Biennale w Wenecji (2023), a także w Muzeum Sztuki Stosowanej (MAK) w Wiedniu, Domu Kultur Świata (HKW) w Berlinie, Fondazione Prada w Mediolanie, Museum Rijswijk w Holandii, Guangzhou Triennial i Guangdong Museum of Art w Chinach. Na światowym biennale w Gwangju w Korei Południowej w ubiegłym roku była jedyną przedstawicielką świata euroatlantyckiego. Otworzyła też wystawy indywidualne w Kunsthaus w Zurychu, Centro Andaluz de Arte Contemporáneo w Sewilli, Frith Street Gallery w Londynie, Brücke-Museum w Berlinie, Göteborgs Konsthall w Göteborgu, Living History Forum w Sztokholmie, Karma International w Zurychu, Västerås Konstmuseum w Szwecji; planuje kolejne w Bonnefanten w Maastricht i w Tate St Ives. Nadal mieszka w rodzinnej Czarnej Górze na Podhalu.